Galeras pampapis

Galeras pampis, vicuña waqachkan (bis)

Kuyasqan yananwan manaña tupaspa (BIS)

Chaynama ñuqaypas waqay waqachkani    bis

Kuyasqay yanaywan manaña tupaspa         bis

Avaspa, sisanse   yuraqyuq  yanayuq             bis

Chaychu mana ñuqa yanayuqchu kayman      bis

Fuga:

Ñuqachu ripuy nirqayki

Ñuqachu pasay nirqayki

Runapa wasinkunapi

 waqastin purinallaykipaq

https://www.youtube.com/watch?v=9G2xBbqg0-c

Cela cela wayta

Un hermoso huayno.  Se ha hecho pequeños arreglos, solo con el fin de mantener la esencia del quechua. Animamos a los artistas y compositores mantener la autenticidad del quechua, y no hacer mezclas con el español.    

Cela cela wayta amaya celallawaychu  (bis)

Mayraqcha chayraqcha
celallawanaykiqa    (bis)

Arwischa tumbischallay
qumir  rapischallay
ama waqaspallam rakinakuykusun

Patallanñas Inti.
patallanñas Killa

Mayraqcha chairaqcha
qatillawanaykiqa

Arwischa tumbischallay
qumir  rapischallay
ama waqaspallam rakinakuykusun.

Fuga:

Ripusaqchus-hinan, pasasaqchus-hinan (bis)
yanañawita dejasaqchus-hina
yanañawita saqesaqchus-hina

https://www.youtube.com/watch?v=DnIoXFheMLI

Qarwua-yana pillku

Esta canción es de mi familia, que siempre mí abuela paterna y mi madre han cantado cada vez que había corrida de toros en las fiestas de Agosto y Junio, en la comunidad de Sarhua. Mi familia era propietaria de esa ganadería que cada año era un espectáculo.

Escuchando la esencia de la canción a parte de revivir mi infancia, se puede observar el mensaje profundo espiritual de la cosmovisión andina.

Los animales son tratados como seres vivientes y con alma, y que merecen respeto, consideración y amor.  Son almas encarnadas que nos acompañan en este experiencia humano terrenal, por eso en la canción se hace referencia como seres humanos con emociones de amor.  

Es maravilloso esta canción, son enseñanzas y códigos encerrados que vienen de generación en generación, y ha llegado hasta nosotros.

Tengo el orgullo de poner en conocimiento del mundo entero, para que la humanidad sepa que la cultura andina encierra sabiduría y conocimientos espirituales para una nueva civilización mas avanzado.

  Jorge Kichwa, de Sarhwa  Mi perfil en facebook

Llamqaya urqupi yana aqchichay

Pichwi urqunpi, uqi ankachay

Maskaramullay yana pillkuta

Tariramullay qarwua pillkuta

Quri- lazu, qillu wayllachay ¡

Puka- llampu, mama kukachay!

Tariramuspaqa, rikuramuspaqa

Tariramuspaqa, qawaramuspaqa

Quri lazuwan pusaykaramuy

Quri wascawan qaykuykaramuy

Wipa wipa, yana aqchichay!

Wipa wipa uqi anckahay!

Churikim, wawaykim suyachkasunki

Churikim, wawaykim qayachkasunki

Allin sunqulla pukllaykamullay

Kuyay sunqulla, chayaykamullay

Wipa wipa, qarwa pillkuchay!

Wipa Wipa, yana pillkuchay!

Llamqaya pukiwpi, qarwa pillkuchay

llamqaya qatapi, yana pillkuchay

maskaykuy maskaykuy, kuchun kuchunlla

maskaykuy maskaykuy patan patanlla

wipa! wipa! qarwa pillkuchay!

wipa! wipa! yana pilkuchay!

Warma killaschallay

Es una canción que siempre lo escuché en aya-cucho  pero no se quién es el autor.  He hecho arreglos al runa simi (chanka), por que el original esta en quechuañol.  Lo publico para mantener la autenticidad de nuestro runa simi.  

Warma killaschallay, yana tulluschallay (iskay kama)

Yanacha kallaspapas, sumaq sunquchayuq

Yanacha kallaspapas, allin kuyayniyuq

Atataw runap wawan, atataw runap  churin (iskay kama)

Intita wataspapas, waylluway niwachkasqa

Killata wataspapas, kuyaway niwachkasqa

Chaynaqa, ripukusaq, chaynaqa, kutikusaq (iskay kama)

Intita wataspapas, taytayta wayllumusaq

Killata wataspapas, mamayta kuyamusaq

Wiraqucha Inkapa qatipasqan

Qillqaqkuna.  Eduardo Evanan , Jorge Kichwa

Chanka runa simi

Llaqtamasiykuna, wawqiykuna, paniykuna, sipaskuna, waynakuna, warmachakuna.  Yachankichikmi kay llaqtanchikpi ampiq runanchikuna kasqanta. Paykuna riman apunchikunawan, wamaninchikunawan, tayta intinchikwan, pachamanchikwan, chayman hinam qipa ñanninchikunata haypanku, yachanku sumaqta qatipaykuspa. Paykuna rikunkku qipa pacha, llaki kusisqa punchawkuna kasqanta.  Chaymi, ñawpaq runamasinchikuna, Tawa Inti suyunchikpi, (kanan punchawmanta, 5 pachak ñawpaq watapi), kasqa huk Inka Wiraqucha sutiyuq, paysi kasqa allin yachayniyuq ampiq qatipaq runa.  Yachayninman hina sumaqta qawarusqa kay llaqta yachayninchik punchawkunata, hinaspas ñawpaq llaqtamasinchikunata murunaykachispa(huñuykuspa), willakun kunakuspa, kanan ñuqanchiq yachakunanchikpaq.  Chaysi nisqa:

“Chayamunqam alliniqmanta musuq pacha punchawkuna, tawantinsuyunchikpaq aswan sasa punchawkuna. Yaqañam qaypachkanchikña chay tutayay isqon muchuy pachatikrayman. Chaycha Chayamunqa kay allpanchikman mana riqsisqa musuq supay runakuna, yawarninchikwan allpanchik, llaqtanchik, kanchanchikuna parqoq; wañuchiytach munanqaku chay kamachikuqninchik  inkatapas, chakataykuspach chakinta, makinta  chiqichiyta munanqaku, umantach kuchuyta munanqaku kurkunmanta, qinaspach chaqchumunqaku chullachullamanta tawan suyukunapi llapanchik manchaparkuispa qawananchikpaq.

Maynatañá sipiptimpas, kamachikuq taytanchik inkaqa manachá wañunqachu, puñuyllam puñurunqa chay chunka pachakutig tikray chayamunan punchaukama. Chaychiriki rikrankuna, makinkuna, chakinkuna, umantinwan katkatatarispa quñunarikamunqa, ñawinchá kichaparikunqa, musuqmanta kausarinqa. Rikcharispach  qatarinqa, ichirinqa, puririyta qallarinqa llapa wischusqakunata allichastin.

Chay pachakukik kanqa musuq  achkiyaq, pawarimuy  punchaw, chay punchawtach musuqmanta kanchirimunqa,  ñaupaq machunchikunapa yachaynin,  allin kausaycha ikllimunqa sapinmanta pacha waytanankama.

Kay kunakuyta allinta wataykuychik, pakaykuychik llapaykichik sonqoykichikpi, umaykichikpi qinaspa umachaychik wawa churinchikunaman mana pisipay chay achkiaq punchawta suyaspaku musuqmanta huñunakuykuspaku qatun mayo qina qaparispa puririnankupaq.”

Llaqtamasiykuna, yachakuychik, ñaupaqtaqa ñuqanchikpa suyunchik, sutiyuq kasqa TAWA INTI SUYU sutiyuq.  Chaymi kay  Willakuy nisqampi hina,  5 pachak ñawpaq watakunapi, chayaramusqa llaqtanchikunaman chiqnikuq runakuna, Castilla simi rimaq runakuna,  yuraq huya runakuna.  Hamusqaku qullqi ñawilla, chiri sunquyuq, chiqninakuyta chayarachimusqa llaqtanchikunaman, kanan punchawkama.

Chaymi rikuchkankichikmi, qawachkankichikmi, kanan punchawkunaqa chiqninakuy kasqanta, warmakunapis manaña kuyanchu tayta mamanta, runa siminchiktapis millakurunkuña, yachaywasipipis warmakunata mana yachachinchuy ALLIN KAUSAKUYTA, Allin llamkayta, allin munayta, allin yachayta.  Ñawpaq TAWA INTI SUYU llaqtantin  SUMAQ KAUSAYTA yachakusqaku.  Aylluntin, llaqtantin  wayllunakuspa, kuyanakuspa.

 Llaqtamasiykuna, Taytanchik wirakochapa nisqan chiqapmi kasqa, chaymi ñuqanchikpa ALLIN KAUSAYNINCHIK, SUMAQ KAUSAYNINCHIK, kutimunqa, chaymi kusisqallaña suyasun.  Warmanchikunaman, sipaskunaman willasun humanchasun ñawpaq machunchikunapa yachayninta, runa siminchikta.

Kay chunka pachakutiqña chayaykamuchkan, willarisun ayllunchikunaman, wawqipaninchikunaman,  Allin ñawpaq kausayninchik panchirinqa, tayta intinchik hina.

Ingrid Ccoyllo watukamuwarqanchik Barcelona llaqtaman.

Qillqaq Eduardo Evanan

Kay willakuytam qellaqarqa, runasimipi qinaspa qispichirqa Eduardo Evanán, Barcelona llaqtapi, chay  paninchik Ingrid Ccoyllo tupasqan punchaw kasqanta.

Paninchik Ingrid Ccoyllo kay kunan punchaukuna watukaramuwanchik Barcelona nisqan llaqtata, sapallanmi chayaramun tayta intinchikta, mama killanchikta tapurikuspa, llaqtanchikpa rimaynin umachasqa, paymi chayaramuspa rimakaykamun llaqtanchik runakunapa sutimpi, paymi apamuanchik llapa willakuykunata, chaynallataq ñoqaykupas chaskiykuniku kusisqa, tukuy sonqonchiktam rikcharichin chay sumaq asiyninwan, chay sumaq chacharayayninwan

Barcelona hatun llaqtapi!

Chayaramuptinma, rimarirqaniku llapa imapas umachikpi muyusqanta, kusikuyninchikunata, muspayninchikunata, mosqoyninchikunata, kay runapa llaqtampi muchuyninchikunata, paymanmi willarqaniku ñoqaykupas kay allin runapa llaqtampi llapan machunchikunapa yachaynin uywasqaykuta, taytanchikunapa yachapaynin qatipasqaykuta, sasamiki runapa llaqtampi yachayqa, aswan sasan llaqtanchipka yachasqan mismichiy, sapaykum tarikuniku yaqa mayuchaupipi qina, yaqa qaqapatampi qina, chayman qinam sayachkaniku aswan kallpanchanakuspayku, manan chullallachu kaniku, panaymi wiñachkaniku qina sasapipas, kuskaykumanta Panay Panay kallpanchanakuspayku.

Chaykunatam rimarirqaniku, kuskayku paninchik Ingrid Ccoyllo wan tiyaykuspa, chanallataq musparirqaniku musuq punchaukunawan, kuskaykumanta kallpanchanakuspayku, yachachinakuspayku imallatapas llaqtanchikpa sutimpi ruwanapaq, rimarinapaq, murunchanakurqaniku, qatichinakunanchikpaq, kuskaykumanta kay Barcelona llaqtapi tinkuykuspayku.

Yachasqanchikpi qinapas, Ingrid Ccoyllo paninchiqa Sarhua llaqtanchik riqsiqmi, llaqtanchiktam chayarqa, llapa kumun masinchikwan rimanakuykuq, varanchikunawam tutatuta tapunakuykuq, chay Presidente de la comunidad de Sarhua nisqan wiraqochawan tupaykuspam chayachirqa chay wawqinchik Salvador Palomino Dinamarca manta pacha apachikuyninta, ordenador portátil qellqanata churarqa, yachachirqa, umanchachirqa llapan Sarhua kumun kamachikuqkunata, yachaykachispan saqimurqa paykunata allinta umachaspa, chaynallataq tupaykamurqa Asociación de Madres nisqam Sarhua mamakunawan, chaytam kaypi willarimuwarqaku, imapas sonqonpi takiasqanta, chaysi payta mayta riptimpas yuyaynimpi yachan, yuyaymanan maynimpiqa mosqoynimpipas kutin paykunawan rimaykuq, mikuykuq, taqllanakuykuq, marqanakuykuy, qinaspam umachakuchkan alliniq punchaukunawan Sarhua llaqtanchiman kutiq, kunanqa wawankunata pusaspa chay  llaqtanchik riqsiykunankupaq.

Manaya qatunpunchauchu karqaniku, unaychu karqaniku, llapa pisipayninta wischurispam paninchik Ingrid chaykunata rimarirqa ñoqaywan, wasipi kausayninchikunata mikurirqaniku, upiarirqaniku, qinaspataq nirqa chay alliqnin musuq punchaukuna kutimuyninta, paysi umachakuchkan musuq yachay quqariyta, chaytachiki ruwanwan kay España qatun yachaywasi Universidad nisqampi.

Paniy Ingrid, qamyallá allinlla riqsiykuy kay musuq llaqtata, chay kallinkunapi puriykuy, wayrachawan parischakuykuspa, chiriwan maytunakuykuspa, amaya sapaykiqa tarikuychu, kaypin kachkaniku turikikuna, llaqtamasikikuna, allinta imatapas qamutaykuspayki kutiy llaqtanchikpa sonqonman, qinaspa wawqinchik paninchikunta nimuy kunakuyniykuta, kay karu llaqtapim, musuq ñankunapa llaqtamasinchik sayachkan, tarikunikum uk, iskay, kimsa Panay mirastin, kutimuya atispayki chayamuwayku wasiykuman, chaypichiki yachasqaykipi qinapas kuskamanta mayturinakuspa chaskinakusun, chaynallataq kay kunakuq llapan qechua runamasinchikupaq, kaypichiki suyachkasaykiku, suyachkasaykichik.

Ingri Ccoyllo, Barcelona Llaqtapi.

TINKUQ ÑANCHALLAY

TINKUQ ÑANCHALLAY
Qillqaq   Eduardo Evanán

ñaupaq ñanchallay,
warma ñanchallay,
qinallaraqchu chutarikuchkanki,
yaqaraqchu kutiyman lastrullay qoqariq,
qawaptiymi sonqoy waqan,
cocay qatqin, toqray rupan.

kutispaqa kutirusaqmi wiñaypaq,
isqonway sachaywan yanachakuykuspa yachaq
qaqañanwan laqanakuykuspa paqariq
condorsenqapi wayrachawan parischakuykuspa takiq

chaypich suyasayki wiñaypaq
sapa inti paqariyta qawaspay
sapa killa wiñayta qawaspa
icharaqchu tariramuwankiman
manachayqa chaypicha suyachkasayki
qayparamuwanaykikama