Wiraqucha Inkapa qatipasqan

Qillqaqkuna.  Eduardo Evanan , Jorge Kichwa

Chanka runa simi

Llaqtamasiykuna, wawqiykuna, paniykuna, sipaskuna, waynakuna, warmachakuna.  Yachankichikmi kay llaqtanchikpi ampiq runanchikuna kasqanta. Paykuna riman apunchikunawan, wamaninchikunawan, tayta intinchikwan, pachamanchikwan, chayman hinam qipa ñanninchikunata haypanku, yachanku sumaqta qatipaykuspa. Paykuna rikunkku qipa pacha, llaki kusisqa punchawkuna kasqanta.  Chaymi, ñawpaq runamasinchikuna, Tawa Inti suyunchikpi, (kanan punchawmanta, 5 pachak ñawpaq watapi), kasqa huk Inka Wiraqucha sutiyuq, paysi kasqa allin yachayniyuq ampiq qatipaq runa.  Yachayninman hina sumaqta qawarusqa kay llaqta yachayninchik punchawkunata, hinaspas ñawpaq llaqtamasinchikunata murunaykachispa(huñuykuspa), willakun kunakuspa, kanan ñuqanchiq yachakunanchikpaq.  Chaysi nisqa:

“Chayamunqam alliniqmanta musuq pacha punchawkuna, tawantinsuyunchikpaq aswan sasa punchawkuna. Yaqañam qaypachkanchikña chay tutayay isqon muchuy pachatikrayman. Chaycha Chayamunqa kay allpanchikman mana riqsisqa musuq supay runakuna, yawarninchikwan allpanchik, llaqtanchik, kanchanchikuna parqoq; wañuchiytach munanqaku chay kamachikuqninchik  inkatapas, chakataykuspach chakinta, makinta  chiqichiyta munanqaku, umantach kuchuyta munanqaku kurkunmanta, qinaspach chaqchumunqaku chullachullamanta tawan suyukunapi llapanchik manchaparkuispa qawananchikpaq.

Maynatañá sipiptimpas, kamachikuq taytanchik inkaqa manachá wañunqachu, puñuyllam puñurunqa chay chunka pachakutig tikray chayamunan punchaukama. Chaychiriki rikrankuna, makinkuna, chakinkuna, umantinwan katkatatarispa quñunarikamunqa, ñawinchá kichaparikunqa, musuqmanta kausarinqa. Rikcharispach  qatarinqa, ichirinqa, puririyta qallarinqa llapa wischusqakunata allichastin.

Chay pachakukik kanqa musuq  achkiyaq, pawarimuy  punchaw, chay punchawtach musuqmanta kanchirimunqa,  ñaupaq machunchikunapa yachaynin,  allin kausaycha ikllimunqa sapinmanta pacha waytanankama.

Kay kunakuyta allinta wataykuychik, pakaykuychik llapaykichik sonqoykichikpi, umaykichikpi qinaspa umachaychik wawa churinchikunaman mana pisipay chay achkiaq punchawta suyaspaku musuqmanta huñunakuykuspaku qatun mayo qina qaparispa puririnankupaq.”

Llaqtamasiykuna, yachakuychik, ñaupaqtaqa ñuqanchikpa suyunchik, sutiyuq kasqa TAWA INTI SUYU sutiyuq.  Chaymi kay  Willakuy nisqampi hina,  5 pachak ñawpaq watakunapi, chayaramusqa llaqtanchikunaman chiqnikuq runakuna, Castilla simi rimaq runakuna,  yuraq huya runakuna.  Hamusqaku qullqi ñawilla, chiri sunquyuq, chiqninakuyta chayarachimusqa llaqtanchikunaman, kanan punchawkama.

Chaymi rikuchkankichikmi, qawachkankichikmi, kanan punchawkunaqa chiqninakuy kasqanta, warmakunapis manaña kuyanchu tayta mamanta, runa siminchiktapis millakurunkuña, yachaywasipipis warmakunata mana yachachinchuy ALLIN KAUSAKUYTA, Allin llamkayta, allin munayta, allin yachayta.  Ñawpaq TAWA INTI SUYU llaqtantin  SUMAQ KAUSAYTA yachakusqaku.  Aylluntin, llaqtantin  wayllunakuspa, kuyanakuspa.

 Llaqtamasiykuna, Taytanchik wirakochapa nisqan chiqapmi kasqa, chaymi ñuqanchikpa ALLIN KAUSAYNINCHIK, SUMAQ KAUSAYNINCHIK, kutimunqa, chaymi kusisqallaña suyasun.  Warmanchikunaman, sipaskunaman willasun humanchasun ñawpaq machunchikunapa yachayninta, runa siminchikta.

Kay chunka pachakutiqña chayaykamuchkan, willarisun ayllunchikunaman, wawqipaninchikunaman,  Allin ñawpaq kausayninchik panchirinqa, tayta intinchik hina.