Wiraqucha Inkapa qatipasqan

Qillqaqkuna.  Eduardo Evanan , Jorge Kichwa

Chanka runa simi

Llaqtamasiykuna, wawqiykuna, paniykuna, sipaskuna, waynakuna, warmachakuna.  Yachankichikmi kay llaqtanchikpi ampiq runanchikuna kasqanta. Paykuna riman apunchikunawan, wamaninchikunawan, tayta intinchikwan, pachamanchikwan, chayman hinam qipa ñanninchikunata haypanku, yachanku sumaqta qatipaykuspa. Paykuna rikunkku qipa pacha, llaki kusisqa punchawkuna kasqanta.  Chaymi, ñawpaq runamasinchikuna, Tawa Inti suyunchikpi, (kanan punchawmanta, 5 pachak ñawpaq watapi), kasqa huk Inka Wiraqucha sutiyuq, paysi kasqa allin yachayniyuq ampiq qatipaq runa.  Yachayninman hina sumaqta qawarusqa kay llaqta yachayninchik punchawkunata, hinaspas ñawpaq llaqtamasinchikunata murunaykachispa(huñuykuspa), willakun kunakuspa, kanan ñuqanchiq yachakunanchikpaq.  Chaysi nisqa:

“Chayamunqam alliniqmanta musuq pacha punchawkuna, tawantinsuyunchikpaq aswan sasa punchawkuna. Yaqañam qaypachkanchikña chay tutayay isqon muchuy pachatikrayman. Chaycha Chayamunqa kay allpanchikman mana riqsisqa musuq supay runakuna, yawarninchikwan allpanchik, llaqtanchik, kanchanchikuna parqoq; wañuchiytach munanqaku chay kamachikuqninchik  inkatapas, chakataykuspach chakinta, makinta  chiqichiyta munanqaku, umantach kuchuyta munanqaku kurkunmanta, qinaspach chaqchumunqaku chullachullamanta tawan suyukunapi llapanchik manchaparkuispa qawananchikpaq.

Maynatañá sipiptimpas, kamachikuq taytanchik inkaqa manachá wañunqachu, puñuyllam puñurunqa chay chunka pachakutig tikray chayamunan punchaukama. Chaychiriki rikrankuna, makinkuna, chakinkuna, umantinwan katkatatarispa quñunarikamunqa, ñawinchá kichaparikunqa, musuqmanta kausarinqa. Rikcharispach  qatarinqa, ichirinqa, puririyta qallarinqa llapa wischusqakunata allichastin.

Chay pachakukik kanqa musuq  achkiyaq, pawarimuy  punchaw, chay punchawtach musuqmanta kanchirimunqa,  ñaupaq machunchikunapa yachaynin,  allin kausaycha ikllimunqa sapinmanta pacha waytanankama.

Kay kunakuyta allinta wataykuychik, pakaykuychik llapaykichik sonqoykichikpi, umaykichikpi qinaspa umachaychik wawa churinchikunaman mana pisipay chay achkiaq punchawta suyaspaku musuqmanta huñunakuykuspaku qatun mayo qina qaparispa puririnankupaq.”

Llaqtamasiykuna, yachakuychik, ñaupaqtaqa ñuqanchikpa suyunchik, sutiyuq kasqa TAWA INTI SUYU sutiyuq.  Chaymi kay  Willakuy nisqampi hina,  5 pachak ñawpaq watakunapi, chayaramusqa llaqtanchikunaman chiqnikuq runakuna, Castilla simi rimaq runakuna,  yuraq huya runakuna.  Hamusqaku qullqi ñawilla, chiri sunquyuq, chiqninakuyta chayarachimusqa llaqtanchikunaman, kanan punchawkama.

Chaymi rikuchkankichikmi, qawachkankichikmi, kanan punchawkunaqa chiqninakuy kasqanta, warmakunapis manaña kuyanchu tayta mamanta, runa siminchiktapis millakurunkuña, yachaywasipipis warmakunata mana yachachinchuy ALLIN KAUSAKUYTA, Allin llamkayta, allin munayta, allin yachayta.  Ñawpaq TAWA INTI SUYU llaqtantin  SUMAQ KAUSAYTA yachakusqaku.  Aylluntin, llaqtantin  wayllunakuspa, kuyanakuspa.

 Llaqtamasiykuna, Taytanchik wirakochapa nisqan chiqapmi kasqa, chaymi ñuqanchikpa ALLIN KAUSAYNINCHIK, SUMAQ KAUSAYNINCHIK, kutimunqa, chaymi kusisqallaña suyasun.  Warmanchikunaman, sipaskunaman willasun humanchasun ñawpaq machunchikunapa yachayninta, runa siminchikta.

Kay chunka pachakutiqña chayaykamuchkan, willarisun ayllunchikunaman, wawqipaninchikunaman,  Allin ñawpaq kausayninchik panchirinqa, tayta intinchik hina.

Ingrid Ccoyllo watukamuwarqanchik Barcelona llaqtaman.

Qillqaq Eduardo Evanan

Kay willakuytam qellaqarqa, runasimipi qinaspa qispichirqa Eduardo Evanán, Barcelona llaqtapi, chay  paninchik Ingrid Ccoyllo tupasqan punchaw kasqanta.

Paninchik Ingrid Ccoyllo kay kunan punchaukuna watukaramuwanchik Barcelona nisqan llaqtata, sapallanmi chayaramun tayta intinchikta, mama killanchikta tapurikuspa, llaqtanchikpa rimaynin umachasqa, paymi chayaramuspa rimakaykamun llaqtanchik runakunapa sutimpi, paymi apamuanchik llapa willakuykunata, chaynallataq ñoqaykupas chaskiykuniku kusisqa, tukuy sonqonchiktam rikcharichin chay sumaq asiyninwan, chay sumaq chacharayayninwan

Barcelona hatun llaqtapi!

Chayaramuptinma, rimarirqaniku llapa imapas umachikpi muyusqanta, kusikuyninchikunata, muspayninchikunata, mosqoyninchikunata, kay runapa llaqtampi muchuyninchikunata, paymanmi willarqaniku ñoqaykupas kay allin runapa llaqtampi llapan machunchikunapa yachaynin uywasqaykuta, taytanchikunapa yachapaynin qatipasqaykuta, sasamiki runapa llaqtampi yachayqa, aswan sasan llaqtanchipka yachasqan mismichiy, sapaykum tarikuniku yaqa mayuchaupipi qina, yaqa qaqapatampi qina, chayman qinam sayachkaniku aswan kallpanchanakuspayku, manan chullallachu kaniku, panaymi wiñachkaniku qina sasapipas, kuskaykumanta Panay Panay kallpanchanakuspayku.

Chaykunatam rimarirqaniku, kuskayku paninchik Ingrid Ccoyllo wan tiyaykuspa, chanallataq musparirqaniku musuq punchaukunawan, kuskaykumanta kallpanchanakuspayku, yachachinakuspayku imallatapas llaqtanchikpa sutimpi ruwanapaq, rimarinapaq, murunchanakurqaniku, qatichinakunanchikpaq, kuskaykumanta kay Barcelona llaqtapi tinkuykuspayku.

Yachasqanchikpi qinapas, Ingrid Ccoyllo paninchiqa Sarhua llaqtanchik riqsiqmi, llaqtanchiktam chayarqa, llapa kumun masinchikwan rimanakuykuq, varanchikunawam tutatuta tapunakuykuq, chay Presidente de la comunidad de Sarhua nisqan wiraqochawan tupaykuspam chayachirqa chay wawqinchik Salvador Palomino Dinamarca manta pacha apachikuyninta, ordenador portátil qellqanata churarqa, yachachirqa, umanchachirqa llapan Sarhua kumun kamachikuqkunata, yachaykachispan saqimurqa paykunata allinta umachaspa, chaynallataq tupaykamurqa Asociación de Madres nisqam Sarhua mamakunawan, chaytam kaypi willarimuwarqaku, imapas sonqonpi takiasqanta, chaysi payta mayta riptimpas yuyaynimpi yachan, yuyaymanan maynimpiqa mosqoynimpipas kutin paykunawan rimaykuq, mikuykuq, taqllanakuykuq, marqanakuykuy, qinaspam umachakuchkan alliniq punchaukunawan Sarhua llaqtanchiman kutiq, kunanqa wawankunata pusaspa chay  llaqtanchik riqsiykunankupaq.

Manaya qatunpunchauchu karqaniku, unaychu karqaniku, llapa pisipayninta wischurispam paninchik Ingrid chaykunata rimarirqa ñoqaywan, wasipi kausayninchikunata mikurirqaniku, upiarirqaniku, qinaspataq nirqa chay alliqnin musuq punchaukuna kutimuyninta, paysi umachakuchkan musuq yachay quqariyta, chaytachiki ruwanwan kay España qatun yachaywasi Universidad nisqampi.

Paniy Ingrid, qamyallá allinlla riqsiykuy kay musuq llaqtata, chay kallinkunapi puriykuy, wayrachawan parischakuykuspa, chiriwan maytunakuykuspa, amaya sapaykiqa tarikuychu, kaypin kachkaniku turikikuna, llaqtamasikikuna, allinta imatapas qamutaykuspayki kutiy llaqtanchikpa sonqonman, qinaspa wawqinchik paninchikunta nimuy kunakuyniykuta, kay karu llaqtapim, musuq ñankunapa llaqtamasinchik sayachkan, tarikunikum uk, iskay, kimsa Panay mirastin, kutimuya atispayki chayamuwayku wasiykuman, chaypichiki yachasqaykipi qinapas kuskamanta mayturinakuspa chaskinakusun, chaynallataq kay kunakuq llapan qechua runamasinchikupaq, kaypichiki suyachkasaykiku, suyachkasaykichik.

Ingri Ccoyllo, Barcelona Llaqtapi.